🌱🤔 “ความยั่งยืน” กลายเป็นคีย์เวิร์ดที่หลายคนได้ยินบ่อยในช่วงที่ผ่านมา ประกอบกับการที่ 193 ประเทศสมาชิกขององค์การสหประชาชาติ ได้ให้การรับรอง "วาระการพัฒนาที่ยั่งยืน 2030" (The 2030 Agenda for Sustainable Development) หรือที่เรียกว่า ‘Agenda 2030’ เมื่อวันที่ 25 กันยายน 2015 เอกสารนี้เป็นพันธสัญญาร่วมกันของทุกประเทศสมาชิกในการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ทั้ง 17 ข้อ ภายในปี 2030 

⏳ ปัจจุบันก็เหลือเวลาอีก 5 ปีก่อนถึงกำหนดเวลาที่ต้องบรรลุเป้าหมาย SDSN (Sustainable Development Solutions Network) จึงได้เผยแพร่ Sustainable Development Report และ SDG Index ประจำปี 2025” ซึ่งมาในธีม “A Decade After Their Adoption at the UN, the World Remains Highly Committed to the Sustainable Development Goals” หรือ “หนึ่งทศวรรษหลังรับรองเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน โลกยังคงมุ่งมั่นอย่างแน่วเเน่เพื่อบรรลุ”

สิ่งที่น่ากังวลจากรายงานคือ ภาพรวมระดับโลกอาจไม่มีเป้าหมาย SDG ใดที่จะบรรลุในปี 2030 มีเพียง 17% ของเป้าหมายย่อยเท่านั้นที่อยู่บนเส้นทางที่จะบรรลุ เนื่องจากปัจจัยความขัดแย้ง ความเปราะบางเชิงโครงสร้าง และข้อจำกัดทางการเงิน ส่งผลให้เกิดความแตกต่างในการพัฒนา  โดยประเทศในยุโรปยังคงเป็นผู้นำใน SDG Index มีฟินแลนด์ เป็นประเทศที่มีคะแนนมากที่สุด ตามมาด้วยสวีเดน และเดนมาร์ก

⚠ ถึงอย่างนั้นประเทศเหล่านี้ก็ยังคงเผชิญกับความท้าทายในการบรรลุเป้าหมายหลายหัวข้อด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็น SDG2 (ยุติความหิวโหย) SDG12 (การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน) SDG13  (การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ) และ SDG15 (ระบบนิเวศบนบก) 

สำหรับผลการจัดอันดับ SDG Index ของประเทศไทยในปี 2025 พบว่า ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 43 ของโลกจาก 167 ประเทศ อันดับที่ 1 ของอาเซียนติดต่อกันเป็นปีที่ 7 และหากเปรียบเทียบกับประเทศในเอเชียตะวันออกและเอเชียใต้ พบว่าประเทศไทยเป็นรองเพียงแค่ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้เท่านั้น สถานะของทั้ง 17 เป้าหมายในประเทศไทย มีเป้าหมายที่มีสถานะบรรลุเป้าหมายแล้ว 2 ประเด็นด้วยกัน คือ SDG1 (ยุติความยากจน) และ SDG4 (การศึกษาที่มีคุณภาพ)

🚨 ในขณะเดียวกัน ก็มีเป้าหมายที่อยู่ในสถานะท้าทาย ไม่ว่าจะเป็น SDG5 (ความเท่าเทียมทางเพศ) SDG6 (น้ำสะอาดและการสุขาภิบาล) SDG7 (พลังงานสะอาดที่เข้าถึงได้) SDG8 (งานที่มีคุณค่าและการเติบโตทางเศรษฐกิจ) SDG9 (โครงสร้างพื้นฐาน นวัตกรรม และอุตสาหกรรม) SDG10 (ลดความเหลื่อมล้ำ) SDG12 (การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน) SDG13 (การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ) และ SDG17 (ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน)

และยิ่งกว่าท้าทาย ประเทศไทยยังมีเป้าหมายที่ถูกจัดสถานะว่าเป็นความท้าทายมากอีก 6 เป้าหมายด้วยกัน ได้แก่ SDG2 (ยุติความหิวโหย) SDG3 (สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี) SDG11 (เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน) SDG14 (ทรัพยากรทางทะเล) SDG15 (ระบบนิเวศบนบก) และ SDG16 (สังคมสงบสุข ยุติธรรม และสถาบันที่เข้มแข็ง) 
 
📖 เพื่อรับมือกับทั้ง “การเปลี่ยนแปลง” และ “ความท้าทาย” ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต NIA จึงร่วมกับ FutureTales LAB by MQDC จัดทำรายงานเรื่องอนาคตความยั่งยืนในบริบทประเทศไทยในปี 2030 โดยไม่เพียงรวบรวมสถิติและวิเคราะห์สถานการณ์ปัจจุบัน แต่ยังระบุปัจจัยขับเคลื่อนที่มีผลต่อคุณภาพชีวิต และชี้ให้เห็นแนวทางการเตรียมพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงที่คาดไม่ถึง

🌍 โดยในรายงานชี้ให้เห็นว่า ปัจจัยที่กำหนดอนาคตด้านความยั่งยืนมีหลายองค์ประกอบ ตั้งแต่วิกฤตสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนที่ทวีความรุนแรงขึ้น จนส่งผลกระทบต่อชีวิต อาชีพ และสุขภาพอย่างเห็นได้ชัด ผลกระทบที่รุนแรงทำให้ผู้คนเกิดความวิตกกังวล แต่ในขณะเดียวกัน ความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับประเด็นสิ่งแวดล้อมของประชาชนก็มีเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเยาวชนที่สามารถศึกษาข้อมูลผ่านระบบการศึกษาและอินเทอร์เน็ต 

🤖💡 อีกด้านหนึ่ง ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและนวัตกรรมก็เป็นองค์ประกอบสำคัญ ที่ช่วยให้การแก้ปัญหาเรื่องสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืนมีความหวังมากขึ้น ซึ่งสามารถประยุกต์ใช้ในหลากหลายรูปแบบตั้งแต่การตรวจสอบ ติดตาม คาดการณ์ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นในอนาคตเพื่อเตรียมป้องกันและรับมือ โดยองค์ประกอบสำคัญที่จะขาดไม่ได้ก็คือการผสานความร่วมมือแบบองค์รวมระหว่างภาครัฐ เอกชน และประชาชน  

🏛️ นอกจากนี้ NIA ยังมีกลไกในการสนับสนุนนวัตกรรมในกลุ่มอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศหรือ Climate Tech ผ่านโครงการเร่งสร้างธุรกิจนวัตกรรมสาขาแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมและสภาพภูมิอากาศในระยะเติบโต โดยมุ่งเน้นการพัฒนาผู้ประกอบการในระยะเติบโต (Growth Stage) ที่มีผลิตภัณฑ์หรือบริการด้านสิ่งแวดล้อมและการแก้ไขปัญหาสภาพภูมิอากาศ ให้สามารถขยายธุรกิจ เข้าถึงตลาด พร้อมสำหรับการระดมทุน และเติบโตสู่สากล

🤝 เส้นทางสู่ SDGs ของไทยยังมีอีกหลายข้อจำกัด สิ่งที่จะทำให้ประเทศสามารถก้าวข้ามไปได้ไม่ใช่แค่ความพยายาม แต่คือ “ความร่วมมือกัน” NIA ในบทบาทผู้กำหนดทิศทางนวัตกรรม พร้อมที่จะนำเสนอแนวทางไปสู่เป้าหมาย และสนับสนุนให้ทุกหน่วยงานเข้ามาสร้างความร่วมมือ เพราะสุดท้ายแล้ว ความยั่งยืนไม่ได้เป็นเพียงเป้าหมายของประเทศ แต่คืออนาคตของโลกที่อยู่รอด

อ้างอิงข้อมูลจาก:
https://dashboards.sdgindex.org/chapters/part-2-the-sdg-index-and-dashboards/  
https://www.sdgmove.com/2025/06/24/sdg-index-2025-thailand/  
https://ifi.nia.or.th/wp-content/uploads/2024/02/Futures-of-Sustainability-2030.pdf